Algemeen

WAT IS HEEMKUNDE
Heem betekent erf of huis en haard. Het is dus de kennis van het eigen heem of de regio. Voor de Heemkundevereniging Roerstreek behelst dat kennis over de dorpen van de Roerstreek: Herkenbosch, Herten, Linne, Melick, Montfort, St. Odiliënberg, Posterholt en Vlodrop. Het betreft de kennis van alle facetten over de historie en het heden van de mens en zijn omgeving, zoals archeologie, biologie, genealogie, geologie, natuur, geschiedenis, numismatiek en monumenten.

EIGEN GEBOUW
Sinds 1974 beschikt de HVR over het pand Kerkplein 10 in Sint Odiliënberg, met museum en verenigingsruimten. Na het gebouw, de vroegere jongensschool, enkele jaren van de gemeente te hebben gehuurd, werd het in 1981 voor het symbolische bedrag van één gulden onder bepaalde voorwaarden van de gemeente overgenomen. In 1982 werd er een nieuwbouw aan het bestaande gebouw toegevoegd. In 2022 verkreeg de vereniging het gebouw in volledige eigendom.

COLLECTIES
Het Roerstreekmuseum is sinds 2014 een gecertificeerd museum. Behalve de museumcollectie van honderden artefacten, fossielen en gesteenten, bezit de vereniging 20.000 dia’s en 40.000 foto’s, een dertigtal in eigen beheer geproduceerde films en een goedgevulde bibliotheek met boeken. Maar ook veel jaargangen van tijdschriften, landkaarten, wandel- en fietsroutes en  ongeveer 280.000 zogenoemde bidprentjes. Dit alles wordt verkregen door opgravingen, schenkingen, legaten en bruikleen. Maar ook door diverse acties van werkgroepen, zoals het catalogiseren van bidprentjes, het produceren van een film over de bevrijding van de Roerdriehoek, abonnementen op tijdschriften, het actueel houden van de museumbibliotheek en het verkennen van de omgeving door wandelingen en fietstochten.

PRESENTATIE
Veel voorwerpen worden in het museum in tientallen vitrines aan het publiek getoond en men kan informatie over diverse onderwerpen in de uitgebreide bibliotheek raadplegen. Vier keer per jaar verschijnt het verenigingsblad De Klepper met actueel nieuws en in 2023 verscheen alweer de 55e editie van het Jaarboek Roerstreek. Verder worden er maandelijks lezingen over uiteenlopende onderwerpen gehouden en kan men deelnemen aan fiets- en wandeltochten. Ook zijn er projecten voor kinderen en ouderen over diverse onderwerpen.

FILMVOORSTELLINGEN
Let op: in de periode van een tijdelijke tentoonstelling zijn enkel de films over de basiliek te bekijken.
In het filmzaaltje kun je een keuze maken uit de volgende films: 

  • Van Frankisch klooster tot Basiliek - kleur 16:9, 9 min.
  • Interieur Basiliek en Mariakapel te Sint Odiliënberg - kleur 16:9, 19 min.
  • Oogstwerk in de Roerstreek - zwart/wit, 4:3, 25 min. (opname uit 1958)
  • Sacramentsprocessie 2009 in Sint Odiliënberg - kleur 16:9, 13 min. 
  • Priorij Thabor, geschiedenis en interieur - kleur 16:9, 13 min.
  • Operatie Blackcock, de bevrijding van de Roerdriehoek - zwart/wit, 4:3, 44 min. (bewerkte originele opnames IWM Londen) 

ACTIVITEITEN
Er wordt een aantal activiteiten voor zowel leden als niet-leden georganiseerd, zoals wandelingen, de boekenmarkt en lezingen. De lezingen worden gehouden over diverse onderwerpen zoals heemkunde, archeologie, geologie, biologie, monumenten, genealogie en fotografie.

WERKGROEPEN
Er zijn diverse werkgroepen actief: genealogie, biologie, digitalisering foto's en documenten, boekenmarkt, bibliotheek, nieuwe tentoonstellingen, Jaarboek en Klepper. 

ACTIEVE VERENIGING
Het ledental van de vereniging is momenteel ca. 650. Het HVR-bestuur vergadert maandelijks in het gebouw. Uit dit alles moge blijken dat de HVR een actieve vereniging is!

MEER INFORMATIE
HVR-jaarboek 1992, pagina 37-58; P. Gootzen: 25 jaar Heemkundevereniging
HVR-jaarboek 1983, pagina 112-121; J. Schreurs: HVR-museum: de levensloop van een gebouw